मुंबई : माजी पंतप्रधान राजीव गांधी (Remembering Rajiv Gandhi) यांनी देशात संगणक आणि डिजिटल क्रांतीचा पाया रचला. तंत्रज्ञान क्षेत्रात महत्त्वाचे योगदान देऊन, भारताला आधुनिक जगाची कवाडं उघडून देणाऱ्या माजी पंतप्रधान ‘भारतरत्न’ राजीव गांधी (Rajiv Gandhi) यांची आज पुण्यतिथी आहे. 20 ऑगस्ट 1944 रोजी राजीव गांधी यांचा जन्म झाला. . राजीव गांधी यांचं नाव त्यांचे आजोबा म्हणजे पंडीत जवारहलाल नेहरु यांच्या पत्नीच्या नावावरुन ठेवण्यात आले. पंडीत नेहरुंच्या पत्नीचे नाव कमला नेहरु. कमला म्हणजे लक्ष्मी आणि ‘राजीव’ हे सुद्धा कमळाचे दुसरे नाव. त्यामुळे इंदिरा गांधी यांच्या या पहिल्या मुलाचे नाव ‘राजीव’ ठेवण्यात आले.

. राजीव गांधी हे ‘फ्लाईंग क्लब’चे सदस्य होते. त्यांनी तेथे सिव्हिल एव्हिएशनचं प्रशिक्षण घेतलं. 1970 साली एअर इंडियामध्ये कामाला सुरुवात केली. सुरुवातीला राजकारणापासून काहीसे अलिप्त राहिलेले राजीव गांधी. पुढे संजय गांधींच्या अपघाती निधनानंतर राजकारणात प्रवेश केला.पुढे ते भारताचे सर्वात तरुण पंतप्रधानही झाले.त्यांनी वयाच्या 40 व्या वर्षी पंतप्रधानपदाची शपथ घेतली होती. 21 मे 1991 रोजी लोकसभा निवडणुकांच्या प्रचारादरम्यान चेन्नईजवळ लिट्टेने मानवी बॉम्बचा वापर करत राजीव गांधी यांची हत्या केली. हत्येच्या वेळी, लोकसभेच्या मध्यावधी निवडणुका अर्ध्यावर झाल्या. कॉंग्रेस सत्तेत परत येईल आणि राजीव पुन्हा पंतप्रधान होतील, असा व्यापक विश्वास होता. दुसऱ्या शब्दांत, त्यांची हत्या ही भविष्यातील (पुन्हा निवडून आलेल्या) पंतप्रधानांची हत्या होती.भारताला संगणकयुगात आणण्यासाठी धडपणारा हा तरुण नेता भारतीयांच्या मनात अढळ स्थान निर्माण करुन गेला..

राजीव यांनी पुन्हा पंतप्रधान होऊ नये, कॉंग्रेस पक्षाची बदनामी व्हावी, या हत्येचा सूत्रधारांचा हेतू होता. वास्तविक हत्येत सहभागी आरोपी आजही तुरूंगात आहेत. त्यांना फाशी देण्यात आली नव्हती. तामिळ टायगर्सचा सेनापती-प्रभाकरन यांनी, भारताच्या तामिळनाडू राज्याशी सामाजिक संबंध असलेल्या श्रीलंकेतील तामिळ समुदायाचा हात धरून ही हिंसक ‘गनिमी’ सेना स्थापन केली होती; पण या हत्येमागील रहस्य, पडद्यामागील आणि त्यामागील कोण अजूनही आहे ते माहित नाही. सर्व अहवाल, चौकशी समिती, पोलिस विभाग आणि गुप्तहेर संस्था ज्याने आपले अहवाल प्रकाशित केले आहेत त्यांनी राजीव यांच्या हत्येचे गूढ अद्याप सुटलेले नाही हे प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे मान्य केले आहे.

प्रचंड परिस्थितीजन्य पुरावा, राष्ट्रीय-आंतरराष्ट्रीय संबंध आणि त्या हत्येनंतर देशात आणि जगात काय घडले हे पाहिल्यानंतर हे स्पष्ट होईल की, ही हत्या ही जागतिक षडयंत्रात भाग होती. 1987 ते 1989 या काळात राजीव गांधी यांच्या कारकीर्दीतील शेवटची दोन वर्षे त्यांच्यावरील खळबळजनक आरोपांमुळे चकित झाली. भारतीय जनता पक्ष आणि अन्य विरोधी पक्षांचे खासदार सभागृहात दररोज दररोजच्या कामकाजात अडथळा आणत होते.

आज भारत तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात जी काही पावलं उचलत आहे. त्याचा पाया राजीव गांधी यांनी रचला म्हटलं तरी वावगं ठरणार नाही. राजीव गांधींना भारतात कंप्यूटर क्रांती आणण्याचं श्रेय दिलं जातं. त्यांचं म्हणणं होतं की, विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या मदतीशिवाय उद्योगांचा विकास शक्य नाही. भारतातील लोकांपर्यंत त्यांनी केवळ कंप्यूटरच पोहोचवले नाहीत तर इम्फॉर्मेशन टेक्नोलॉजीला पुढं घेऊन जाण्यात महत्वाची भूमिका बजावली.

पंचायतीराज व्यवस्थेचा पाया रचण्याचं श्रेय देखील राजीव गांधी यानाच जातं. जोपर्यंत पंचायती राज व्यवस्था मजबूत होत नाही, तोवर अंतिम घटकांपर्यंत लोकशाही पोहचू शकत नाही. त्यांनी आपल्या कार्यकाळात पंचायतीराज व्यवस्थेबाबत एक संपूर्ण प्रस्ताव तयार केला. 21 मे 1991 ला त्यांची हत्या झाल्यानंतर एका वर्षाने त्यांचा हा विचार प्रत्यक्षात उतरला. 1992 मध्ये 73 आणि 74 वी घटनादुरुस्ती करत पंचायतीराज व्यवस्थेचा उदय झाला. राजीव गांधींच्या सरकारने केलेल्या 64 व्या घटनादुरुस्तीच्या आधारे नरसिम्हा राव सरकारकडून हे विधेयक पारीत करण्यात आलं. 24 एप्रिल 1993 पासून संपूर्ण देशात पंचायती राज व्यवस्था लागू झाली.

कम्प्यूटर क्रांतीसोबतच दूरसंचार क्रांती देशात आणण्याचं श्रेय देखील राजीव गांधी यांनाच जातं. राजीव गांधी यांच्या पुढाकाराने ऑगस्ट 1984 मध्ये भारतीय दूरसंचार नेटवर्कची स्थापना करण्यासाठी सेंटर फॉर डेव्हलपमेंट ऑफ टेलीमॅटिक्स(C-DOT) ची स्थापना झाली. या अंतर्गत शहरापासून गावांपर्यंत दूरसंचाराचं जाळं टाकण्याचं काम सुरु झालं. जागोजागी पीसीओ सुरु झाले. गावखेड्यातील जनता दूरसंचार क्रांतीमुळं शहरं आणि जगाशी जुळू शकली. त्यानंतर 1986 मध्ये राजीव गांधी यांनी एमटीएनएलची स्थापना केली.

बातम्यांच्या संबंधित सर्व बातम्यांसाठी आम्हाला फेसबुक, ट्विटर, यूट्यूबवर फॉलो करा.